Jakim językiem mówić o samobójstwie?

Język powinien opisywać rzeczywistość, ale w praktyce często ją kształtuje. Dlatego bardzo istotne jest zwracanie uwagi na to, w jaki sposób wypowiadamy się na różne tematy. Samobójstwo to temat ciężki, więc odpowiedni język jest szczególnie ważny. Jest kilka wyrażeń, które często pojawiają się w języku, ale można zastąpić je lepszymi.

Skuteczność samobójstwa

Czasem mówiąc o zachowaniach samobójczych mówimy skuteczne/nieskuteczne samobójstwo czy udana/nieudana próba. Te wyrażenia sprawiają, że myślimy o śmierci samobójczej w kontekście porażki i sukcesu, co może być szkodliwe. Jest to też nieekonomiczne językowo; używamy większej ilości słów, mogąc użyć jednego-dwóch. Samobójstwo to po prostu samobójstwo (zawsze kończy się zgonem), a próba samobójcza to próba. Czasem mówi się też o próbach samobójczych zakończonych/niezakończonych zgonem. Myślę, że oddzieliłabym próbę samobójczą zakończoną zgonem od samobójstwa, jeśli pisałabym o sytuacji, w której ktoś zmarł w szpitalu jakiś czas po próbie. Jeśli chcemy powiedzieć coś i o samobójstwach, i o próbach samobójczych, możemy użyć wyrażenia zachowania samobójcze.

Samobójcy i samobójczynie

Jeżą mi się włosy na całym ciele, jak widzę słowo samobójca, a niestety widzę je często, bo w artykułach naukowych używa się go nagminnie. Samobójczyni pojawia się rzadziej, bo to w końcu feminatyw, ale moim zdaniem to słowo również powinno przestać być w obiegu.

Być może kojarzycie, że nie powinno się mówić o osobach z niepełnosprawnościami niepełnosprawny_a, bo niepełnosprawność osoby to nie jest osoba – nie określa jej tożsamości. Osoby z niepełnosprawnościami nie zawsze jednak zgadzają się z tym przykazaniem, preferując język tożsamości. Niektórzy i niektóre określają się przez swoją niepełnosprawność – to ich decyzja i należy ją uszanować. Osoby popełniające samobójstwo takiej decyzji podjąć nie mogą.

Samobójstwo to jedno wydarzenie, przed którym człowiek przeżył całe życie, zwykle dość długie. Dlatego moim zdaniem lepiej mówić osoba, która popełniła samobójstwo niż samobójca_czyni. Osób, które umierają w inny sposób, nie określamy przez przyczynę zgonu, więc dlaczego robimy to w tym przypadku?

Proponowane przeze mnie wyrażenie jest poza tym bardziej inkluzywne; uwzględnia również osoby z innymi tożsamościami płciowymi niż kobieta/mężczyzna. W przypadku rozmowy o samobójstwie branie pod uwagę takich osób jest szczególnie ważne, ponieważ na co dzień spotykają się z dyskryminacją, która przyczynia się do zwiększenia u nich liczby samobójstw – problem więc ich dotyczy. Poza tym jeśli chcemy zapobiegać samobójstwom, nie dyskryminujmy, także w języku. Jeśli gubisz się w zmianach w polszczyźnie, zajrzyj tu.

Nie oceniaj

Kiedy w rozmowie pojawia się samobójstwo, często idą za nim słowa bardzo silnie nacechowane emocjonalnie. Mówimy o tragedii czy grzechu, a osobę zmarłą nazywamy egoist_k_ą. Słowo tragedia szczególnie często pojawia się w informacjach medialnych. Moim zdaniem używanie go nie ma sensu innego niż zwiększenie ilości kliknięć w artykule, a na pewno nie pomaga bliskim zmarłej/zmarłego.

Dyskusje o tym, czy samobójstwo to egoizm, również są nagminne i przy okazji bardzo niesprawiedliwe. Złość jest w tej sytuacji normalna, ale warto pamiętać, że osoba decydująca się na taki krok zupełnie nie widzi tego w ten sposób. Wręcz przeciwnie – myśli, że bez niej bliscy będą szczęśliwsi. Warto też unikać stanowczych sądów dotyczących tego, dlaczego ktoś popełnił samobójstwo, ponieważ nigdy nie jest to jedna przyczyna. Więcej o tym, jak przebiega kryzys suicydalny i o przyczynach samobójstw, możecie przeczytać tutaj.

Zdarza się, że kiedy mówimy o samobójstwie, robimy z niego sensację i oceniamy. Oceniamy wszystko – osobę, która zmarła, osoby jej najbliższe… Byłoby super, gdybyśmy mówili/mówiły o faktach. Media mogłyby przy okazji informacji o czyjejś samobójczej śmierci mówić o mitach dotyczących samobójstw czy rozpowszechniać informacje o numerach pomocowych. Niestety sensacyjność bardziej się opłaca. Ale możemy to zmienić i naprawdę liczę, że będzie coraz lepiej.

Jeśli trafiłxś tu, bo chcesz popełnić samobójstwo, poszukaj pomocy w tych miejscach!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *